از اینکه تصمیم گرفتید تا همراه آکادمی HDM باشید و در کنار هم دانش خود را در حوزه دیجیتال مارکتینگ افزایش دهیم، بسیار خوشحالیم. در این دوره ما به بررسی حوزه دیجیتال مارکتینگ می‌پردازیم، از اصطلاحات و ابزارها تا هر موضوعی که دانستن آن می‌تواند دانش شما را برای مدیریت کسب‌وکار دیجیتال افزایش دهد. البته برای آموزش راحت‌تر و یادگیری بهتر، ما برخی از ابزار‌های دیجیتال مارکتینگ را که ارائه آن‌ها نیاز به یک دوره مجزا دارد، به صورت دوره‌های آموزشی مجزا برای شما گردآوری کردیم. پیشنهاد ما در ابتدا مطالعه و گذراندن دوره مارکتینگ و دیجیتال مارکتینگ و سپس گذراندن دوره ابزارها است. زیرا بر این باور هستیم که فرا از هر تخصصی در دیجیتال مارکتینگ، ما باید در ابتدا یک بازاریاب باشیم و بعد تخصص خاصی را برای فراگیری انتخاب کنیم.

براساس تجربه‌ها و برخورد‌های فراوان، این حقیقت مشهود بود که بزرگوارانی که در امر بازاریابی، حتی به عنوان یک فروشنده در یک بوتیک فعالیت داشته‌اند، نیز افراد موفق‌تری نسبت به افرادی که صرفا تحصیلات آکادمیک دارند، هستند. به همین دلیل ما به دوستان توصیه می‌کنیم یک مدیر محتوا، سئو مستر، متخصص گوگل ادز، مدیر شبکه‌های اجتماعی باید بازاریابی باشد که در این حوزه‌ها تخصص دارد، برای درک بهتر، ما در اتاق فکر HDM تصمیم گرفتیم که تمامی موارد و موضوعات را با مثال حقیقی توضیح دهیم تا برای استفاده از این متد‌ها در کسب‌وکار خود با دید بازتر قدم بردارید. در ابتدا این دوره لازم است که در فصل اول به تعریف سوال پر تکرار دیجیتال مارکتینگ چیست بپردازیم. پس با صرف 15 دقیقه از زمان ارزشمند خود همراه ما باشید.

دیجیتال مارکتینگ چیست؟

شاید در گذشته تصور این موضوع که کسب‌وکارها روزی بتوانند بدون در نظر گرفتن بعد مکان و زمان به مشتریان هدف خود خدمت رسانی کنند، کمی دور از ذهن بود. اما با ظهور اینترنت و ورود بسیار از کسب‌‌وکارها به فضای دیجیتال، بحث مارکتینگ یا همان فروش جامه‌ای متفاوت به خود پوشید، دیجیتال مارکتینگ در سال‌های اخیر دگرگونی‌هایی در بازار فروش ایجاد کرده که شاید اگر در سال‌های گذشته فردی از این تغییرات صحبت می‌کرد، برداشتی جز رویاپردازی از این ادعا‌ها نمی‌شد. اما این ادعا به حقیقت پیوسته و روزبه‌روز به کسب‌وکارهایی که به دیجیتال مارکتینگ اعتماد می‌کنند، افزوده می‌شود.

دیجیتال مارکتینگ چیست؟ دیجیتال مارکتینگ یعنی فرصت بی‌نظیر بازاریابی بدون محدودیت زمان و مکان به وسیله ابزارهای دیجیتال؛ بر اساس تعریف ارائه شده در یکی از معتبرترین سایت‌های این حوزه یعنی hubspot که همه ما از این سایت بسیار آموخته‌ایم «دیجیتال مارکتینگ شامل تمامی تلاش‌های بازاریابی یک برند یا سازمان با استفاده از اینترنت و دستگاه‌های الکترونیکی است. ابزارهای دیجیتال مانند موتورهای جستجوگر، ایمیل، شبکه‌های اجتماعی و … مانند اهرم قدرتمندی برای ارتباط با مشتریان فعلی و کسب‌وکارها عمل می‌کنند که باعث رشد آن‌ها می‌شود.»

تفاوت بازاریابی سنتی با بازاریابی دیجیتال چیست؟

با توجه به محدودیت بودجه و زمان، امروزه انتخاب کانال متناسب برای بازاریابی که با هزینه منطقی در زمان کوتاه‌تر بازخورد بیشتری داشته باشد، اولویت بسیاری از کسب‌وکارها است. اما نباید نادیده گرفت که هر کدام از ابزارهای مارکتینگ چه در شکل سنتی و چه در شکل دیجیتال اهمیت و کارایی خود را برای جذب گروه‌های متفاوت از مخاطبان دارند. در ادامه تعدادی از تفاوت‌های این دو بازاریابی را عنوان می‌کنیم.

در حالی که بازاریابی سنتی محدود به زمان و مکان است و از ابزارهایی مانند تلویزیون، رادیو، نشریات و بیلبوردها استفاده می‌کند؛ در بازاریابی دیجیتال با استفاده از دنیای وب و ابزارهایی همچون وب‌سایت، شبکه‌های اجتماعی و ایمیل محدودیت زمان و مکان برای دستیابی به مخاطبان از بین رفته است.

از دیگر تفاوت‌های دیجیتال مارکتینگ با آفلاین مارکتینگ، امکان سنجش عملکرد و بازخورد در بازاریابی آنلاین است. وقتی که شما آگهی تبلیغاتی خود را در یک بیلبورد یا روزنامه نمایش می‌دهید، نمی‌دانید چه تعدادی از افراد حتما آن را دیده‌اند و چه مشتریانی از آن طریق به شما مراجعه کرده‌اند، اما ابزارهای دیجیتال مارکتینگ امکان این سنجش را برای شما فراهم می‌کند و با سنجش شاخص‌های کلیدی عملکرد، که در ادامه توضیح می‌دهیم می‌توانید برگشت سرمایه به ازا هر تومان هزینه را مورد محاسبه قرار دهید.

از سوی دیگر در بازاریابی سنتی باید پیام را به صورت انبوه ارسال و در معرض دید افراد قرار دهید؛ در صورتی که شاید تعداد زیادی از آنهایی که پیام کسب‌وکار را ما را دریافت می‌کنند حتی مخاطب بالقوه ما نباشند. دنیای دیجیتال مارکتینگ این امکان را فراهم کرده است که شما مطابق گروه‌بندی مخاطبان خود به سراغ آن‌ها بروید. با استفاده از این ابزارها روزبه‌روز پیام‌ها شخصی‌تر و هدفمندتر ارسال می‌گردد.

همچنین ذکر این نکته بسیار حائز اهمیت است که هزینه‌های بازاریابی دیجیتال به نسبت هزینه‌های تبلیغاتی کلان در کانال‌های سنتی و آفلاین بسیار کمتر است و علاوه‌بر آن با توجه به استفاده روزافزون از فضا وب، مخاطبان بسیاری قابل دسترس هستند.

یکی دیگر از مهم‌ترین تفاوت‌ها این است که بیشتر ابزارهای دیجیتال مارکتینگ امکان تعامل مشتری و ارتباطات دوسویه را فراهم می‌کند. اوج این موضوع در شبکه‌های اجتماعی قابل ملاحضه است. دیدگاه‌ها و نظرات کاربران از ارزشمند‌ترین دارایی‌های هر کسب‌وکار برای پیشرفت و ایجاد تغییر است. در حالی که این تعامل در کانال‌های سنتی امکان‌پذیر نیست.

چکیده نکات

بازاریابی دیجیتال یعنی بازاریابی به دور از بعد زمان و مکان

در دیجیتال مارکتینگ شما می‌توانید بازده تمامی هزینه‌ و فعالیت‌های خود را مشاهده کنید.

در بازاریابی دیجیتال شما با مخاطبین هدف و مشتریان بالقوه سر‌وکار دارید.

مزایا دیجیتال مارکتینگ چیست؟ چرا کسب‌وکارها باید وارد فضا دیجیتال شوند؟

بزرگترین و مستحکم‌ترین دلایل برای ضرورت استفاده از دیجیتال مارکتینگ، آمار و ارقامی است که نشان می‌دهد بیش از تصور ما همه چیز به سمت دنیا وب پیش می‌رود.

تحقیقات بین‌المللی نشان می‌دهد که در سال 2020 بیش از 7 میلیارد از مردم جهان از اینترنت استفاده می‌کنند. حدود 71% از مردم جستجوی خود برای خرید را از موتورهای جستجوگر آغاز می‌کنند. پیش‌بینی می‌شود تا سال 2023 کسب‌وکارها در آمریکا نزدیک به 150 میلیارد دلار برای دیجیتال مارکتینگ هزینه کنند و نزدیک به 90% از آمریکای‌ها، خرید محصولات و خدمات خود را آنلاین انجام دهند.

در ایران نیز طبق آخرین گزارش صنعت تبلیغات، منتشر شده توسط «تکراسا» و براساس تحقیقات مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران، شبکه‌های اجتماعی و فضا دیجیتال با 11% به عنوان سومین منبع تاثیرگذار برای تصمیم‌گیری خرید افراد معرفی شده است؛ در حالی که ابزارهایی مانند بیلبورد، پیامک و مطبوعات همگی با درصدهای کمتر و در رتبه‌های پایین‌تر قرار دارند. لازم به ذکر است که پیشنهادات خانواده و دوستان با 39% و تلویزیون ملی با 35% در رتبه‌های یک و دو قرار دارد.

در جای دیگری از این گزارش آمده است؛ «بر اساس اعداد به اشتراک گذاشته شده توسط شرکت‌های تبلیغاتی، تعداد بازدید آگهی‌های تبلیغاتی در بسترهای دسکتاپ و موبایل‌وب در مجموع حدود 23 میلیارد بازدید در ماه تخمین زده می‌شود.»

این واقعیت که مردم زمان و پول زیادی را در گشت و گذارها و خریدهای اینترنتی صرف می‌کنند واقعیتی است که چه بپذیریم چه نپذیریم وجود دارد. پس این فضا برای افزایش درآمد کسب‌وکارها و به‌دست آوردن مشتریان جدید بسیار پتانسیل دارد.

ضرورت ورود کسب‌وکارها به دنیای دیجیتال مارکتینگ چیست؟

در این قسمت 8 مزیت مهم در خصوص دیجیتال مارکتینگ و ضرورت ورود کسب‌وکارها به فضا آنلاین را با یکدیگر مرور می‌کنیم.

با دیجیتال مارکتینگ، مخاطبان هیچ محدودیتی برای دسترسی به شما ندارد

همانطور که در ابتدا این بخش بیان کردیم، دیجیتال مارکتینگ محدود به زمان و مکان نیست و مخاطبین یا مشتریان بالقوه شما حتی اگر در کشوری که مشغول به فعالیت هستید، حضور نداشته باشند می‌توانند در هر ساعتی از شبانه روز برای شما سودآوری داشته باشند. البته این مزیت به هیچ وجه با اندازه کسب‌وکار در ارتباط نیست و حتی کسب‌وکارهای کوچک هم می‌توانند از این مزیت استفاده کنند.

بازاریابی دیجیتال ابزاری قدرتمند برای هدف قرار دادن افرادی است که دقیقا دنبال محصول و خدمات شما هستند

با استفاده از ابزارهای سنتی، پیام یا بهتر بگوییم سرمایه خود را رها می‌کنید، به امید اینکه افراد مناسب پیام شما را دریافت کنند. اما ابزارهای بازاریابی دیجیتال این امکان را به شما می‌دهند که دقیقا محصول و خدمات خود را به کسانی نمایش دهید که به دنبال آن هستند. البته که تبدیل کردن مخاطب به مشتری کاملا بستگی به 4p و محتوا داخل سایت شما دارد.

در بازاریابی دیجیتال ما این امکان را داریم که مخاطبان را براساس مشخصات جمعیت شناختی مانند جنسیت، سن، تحصیلات، محل زندگی، رفتارهای پیشین آن‌ها در خرید و حتی علایق آن‌ها هدف قرار دهیم.

حرف حساب و کتاب

برای درک شما دوست عزیز به یک مثال رایج در این حوزه اشاره می‌کنیم، تصور کنید که برای کسب‌وکار خود 1000 عدد تراکت چاپ کرده‌اید که هزینه هر یک حدود 5000 ریال است، به‌علاوه هزینه 500 هزار تومانی که صرف چاپ تراکت کرده‌اید، باید حدود 100 هزار تومان هم هزینه تراکت پخش‌کن بدهید، حالا سوال ما این است که از این 600 هزار تومان که برای این تبلیغات هزینه کرده‌اید، چه میزان از آن برمی‌گردد؟
بیایید کمی دست به چرتکه شویم! با این تصور که تمامی تراکت‌های شما بدون هیچ دور ریزی توزیع شده باشد، اگر از این 500 نفر در خوشبیانه‌ترین حالت 100 نفر از افرادی باشند که با کسب‌وکار شما در ارتباط هستند و 50 نفر از این بزرگواران، در حال یا آینده به خدمات یا محصولات شما نیاز دارند، می‌توانیم بگوییم که براساس تجربیات 20 نفر از این بزرگواران با شما تماس خواهند گرفت و از این میزان 25% یعنی 5 نفر به مشتری شما تبدیل می‌شوند، با احتساب سود 200 هزار تومانی شما 400 هزار تومان از این اقدام خود سود کرده‌اید، حال تصور کنید که اگر این 600 هزار تومان را در فضا آنلاین سرمایه‌گذاری می‌کردید چه اتفاقی می‌افتاد! با صرف این هزینه تبلیغات شما ارزان‌تر از یک تراکت به مخاطب هدف، یعنی کسی که کسب‌وکار شما را سرچ کرده نمایش داده می‌شد و این یعنی سودآوری

در بازاریابی دیجیتال اعداد و ارقام برای شما تصمیم‌سازی می‌کنند

ابزارهای بازاریابی دیجیتال مبتنی بر داشبوردهای داده‌محور هستند و شما تک تک ریال‌های مصرفی در مارکتینگ خود را با استفاده از آن‌ها می‌توانید ردیابی کنید. تعداد و مشخصات افرادی که روی تبلیغ شما کلیک کردند، وارد سایت شما شده‌اند یا رسانه‌های اجتماعی شما را دنبال می‌کنند ابتدایی‌ترین داده‌هایی هستند که به ما سرنخ می‌دهند تا مسیر تبلیغات خود را بهبود ببخشیم. در ادامه با توضیح در خصوص KPI‌‌ها بیشتر با قدرت افسانه‌ای آن‌ها آشنا خواهید شد.

اما در ادامه مثال بالا، شما می‌توانیم ریال به ریال هزینه‌ای را که در تبلیغات خود پرداخت کرده‌ایم را از ابزار‌هایی همچون گوگل آنالیتیکس و گوگل تگ منیجر بدست آوریم، این ابزار به شما نشان می‌دهد که از هر تبلیغ یا کمپین تبلیغاتی چه میزانی سود کرده‌ایم و هر تبلیغ علاوه‌بر سود مستقیم چه میزان سود غیر مستقیم را برای ما به همراه داشته است.

در ادامه همین دوره با بررسی تمامی KPI ها برای شما، شاخص‌های سوددهی و هدف‌گذاری را معرفی می‌کنیم تا از این طریق بتوانید نرخ بازگشت ریال به ریال هزینه‌هایی را که برای جذب مخاطب کرده‌اید را بسنجید.

بازاریابی دیجیتال مشتریان را به سمت شما سوق می‌دهد

در بازاریابی سنتی، تمام تلاش برای قرار گرفتن در مسیر مشتری است. در واقع مصداق بازاریابی برون‌گرا است. مانند آگهی‌های تلویزیونی، در حالی که مخاطب در حال دیدن سریال محبوب خود است، سریال را قطع می‌کنیم و پیام خود را به او نشان می‌دهیم. حتی برخی اوقات باعث عصبانیت او و نادیده گرفتن پیام می‌شویم. در حالی که در دیجیتال مارکتینگ در بیشتر مواقع، به صورت درون‌گرا عمل می‌شود و درست زمانی که مخاطب به دنبال راه حلی برای مسئله و دغدغه ذهنی خود است، جلو چشمانش ظاهر می‌شویم. این موضوع باعث می‌شود پیام درست را در جا درست به فردی ارائه کنیم که به دنبال سرویس، محصول و خدمات ما می‌گردد.

بازاریابی درونگرا یا Inbound marketing

در این متد از بازاریابی ما بر دانش مخاطب می‌افزاییم و به صورت غیر مستقیم نیاز وی را برطرف می‌کنیم. بازاریابی محتوایی نه تنها هیچ مزاحمتی برای مخاطب ایجاد نمی‌کند بلکه بر دانش وی می‌افزاید.

بازاریابی برونگرا یا outbound marketing

در این متد از بازاریابی ما با تبلیغات مستقیم، حتی در لحظه‌ای که مخاطب نیاز به خدمات یا محصولات ما ندارد، تبلیغات خود را که اغلب هیچ دانشی بر مخاطب اضافه نمی‌کند نمایش می‌دهیم.

افزایش آگاهی از برند در دیجیتال مارکتینگ چیست؟

تحقیقات نشان می‌دهد تبلیغات آنلاین، آگاهی از برند را تا 80 درصد افزایش می‌دهد. دیجیتال مارکتینگ ابزارهای فراوانی برای آگاهی مشتری از برند شما ارائه می‌دهد. این ابزارها به صورت یکپارچه و مؤثر می‌توانند تصویر جامعی از برند ما در ذهن مخاطب ایجاد کنند. با استفاده از این ابزارها در ابتدا سفر خرید مشتری می‌توانید در مسیر او قرار گیرید. علاوه‌بر اینکه شانس خرید و تبدیل او به مشتری وفادار افزایش می‌یابد حتی اگر خرید نکنید، برند شما در ذهن او حک می‌شود.

ابزارهایی مانند شبکه‌های اجتماعی، تبلیغات کلیکی، مقالات بلاگ شما دقیقا همین عملکرد را دارند. در ادامه مفصل در خصوص ابزارهای مختلف توضیح می‌دهیم.

دیجیتال مارکتینگ به بهبود فروش کمک می‌کند

دیجیتال مارکتینگ شرایطی را فراهم کرده است که شما با تمرکز بیشتر خود را در معرض دید مخاطب هدف قرار دهید و از این طریق به بهبود فروش کمک می‌کنید. زمانی که شما روی CRO یا بهبود نرخ تبدیل خود تمرکز می‌کنید و استراتژی خود را بر این مبنا طراحی می‌کنید؛ بی‌شک شاهد افزایش نرخ تبدیل مخاطب به مشتری خواهید بود.

حرف حساب و کتاب

نرخ تبدیل مخاطب به مشتری در افرادی که از طریق سرچ و در اثر سئو وارد سایت شما می‌شوند 15 درصد است در حالی که در بازاریابی برونگرا یا سنتی نرخ تبدیل کمتر از 2 درصد است. همچنین بازاریابی محتوایی می‌تواند نرخ تبدیل سایت شما را تا 2 برابر افزایش دهد.

بازاریابی دیجیتال مقرون به صرفه است

ابزارهای بازاریابی آنلاین نرخ بازگشت سرمایه بالایی (ROI) دارند و وقتی روی این روش‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنید، به نسبت هزینه‌ای که انجام می‌دهید میزان بهره‌وری بالایی را تجربه می‌کنید.

حرف حساب و کتاب

به عنوان مثال؛ به ازا هر 1 دلار خرج شده در ایمیل مارکتینگ، می‌توانید تا 44 دلار درآمد کسب کنید. در تبلیغات کلیکی به ازا هر 1 دلار صرف شده، 2 دلار بازگشت سرمایه خواهیم داشت. این عدد در سئو به 75/2دلار می‌رسد.

دیجیتال مارکتینگ شما را برای آینده آماده می‌کند

بازاریابی دیجیتال با توجه به عادات مصرف‌کنندگان و فرصت‌های جدیدی که فناوری‌ها به وجود می‌آورند کمک می‌کنند تا کسب‌وکار ما برای آینده آماده باشد. به نظر می‌رسد بهترین مثال در این حوزه، پاندمی کرونا باشد که به تازگی همه دنیا با آن روبرو هستند. در این میان سازمان‌ها و مشاغلی که پیش از این وارد فضا دیجیتال شده بودند کمتر ضرر کرده و آمادگی بیشتری برای مطابقت با شرایط داشتند.

حرف حساب و کتاب

از نام بردن اسم کسب‌وکار‌ها در این قسمت معذوریم ولی طبق آمار‌های منتشر شده توسط سایت‌های تحلیل‌گر، میزان فروش یکی از سایت‌های معتبر فروشگاهی در دوران کرونا تا دو برابر افزایش یافت و همین موضوع سبب شد تا در یک ماه 700 نیرو جدید استخدام کند.

چکیده نکات

بازاریابی آنلاین بر خلاف تصور عموم می‌تواند تاثیرگذارتر و ارزان‌تر به نسبت بازاریابی سنتی باشد.

بازاریابی آنلاین می‌تواند وابستگی مخاطب و مشتری را برای کسب‌وکار شما به همراه داشته باشد.

میزان موفقیت و رشد کسب‌وکار شما در دیجیتال مارکتینگ قابل اندازه‌گیری است

ابزارهای دیجیتال مارکتینگ چیست؟

در بازاریابی دیجیتال نیز مانند بازاریابی سنتی از ابزارها و روش‌های مختلفی می‌توان استفاده کرد. در این بخش هر کدام از ابزارهای بازاریابی دیجیتال را به صورت خلاصه بررسی می‌کنیم. در صورتی که علاقه داشتید، می‌توانید در مورد هر ابزار اطلاعات بیشتری کسب کنید.

علاوه بر افزایش مشتری، بزرگ‌ترین ویژگی استفاده از ابزارهای دیجیتال مارکتینگ این است که، بعد از مدتی، داده‌های فراوانی از رفتارهای مشتریان کسب‌وکار خود به‌دست می‌آورید که قابل مقایسه با سایر روش‌های بازاریابی نیست. این داده‌ها ابزاری قوی برای تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی هستند.

در ادامه مهم‌ترین ابزارهای دیجیتال مارکتینگ را به صورت کلی معرفی می‌کنیم.

وب‌سایت مارکتینگ (website marketing)

در دنیای دیجیتال مارکتینگ داشتن وب‌سایت مطابق اصول صحیح طراحی UI و UX از واجبات و نقطه شروع دنیای بازاریابی آنلاین است. اکثر فعالیت‌های بازاریابی ما در کانال‌های دیگر نیز برای هدایت ترافیک به سایت صورت می‌گیرد. مواردی مانند سرعت، نام دامنه مناسب و به یادماندنی، طراحی ساده و اصولی و متناسب بودن سایت برای موبایل در جذب مخاطب بسیار مهم است.

سئو (search engine optimization)

یکی از مهم‌ترین ابزارهای دیجیتال مارکتینگ که نیاز به سرمایه‌گذاری بلند مدت دارد، سئو یا بهینه‌سازی سایت برای موتورهای جستجو است. به زبان عامیانه و خودمانی سئو ابزاری است که باعث می‌شود سایت شما با سرچ موضوع کسب‌وکارتان توسط مخاطب در صفحه اول گوگل ظاهر شود. تحقیقات نشان داده است که 67 درصد از کلیک‌ها روی 5 سایت اول در صفحه نتایج جستجو‌گر گوگل است.

در واقع سئو روندی از اقدامات است که باعث می‌شود سایت شما برای مجموعه‌ای از کلمات کلیدی که توسط مخاطبان سرچ می‌شود در رتبه بالایی در صفحه اول گوگل قرار گیرد. این اقدامات به سه دسته تکنیکال، داخل سایت (on-page) و خارج از سایت (off-page) تقسیم می‌گردد و گفته می‌شود بیش از 200 پارامتر در سئو تأثیرگذار است.

برخی از عوامل اثرگذار در سئو عبارتند از

طراحی سایتی با سرعت بالا، مناسب برای نمایش در موبایل و دسکتاپ با کاربری آسان
تولید محتوا مناسب با توجه به کلمات کلیدی و موضوعات مورد توجه کاربران به صورتی که درگیری آن‌ها را با سایت افزایش دهد.
نوشتن عنوان صفحه و توضیحات مناسب برای نمایش سایت در صفحه جستجوگر گوگل
بهینه‌سازی تصاویر با کاهش سایز و نوشتن عنوان مناسب برای آن‌ها
دریافت لینک‌ برای محتوا سایت از سایر سایت‌های معتبر و مرتبط به حوزه فعالیت ما

بنابراین همانطور که می‌بینید، سئو یک فرآیند تیمی است که علاوه‌بر یک استراتژیست آگاه برای رصد بازار و تعیین نقطه ورود، نیازمند توسعه‌دهندگان وب‌سایت، طراحان رابط کاربری(UI) و تجربه کاربری(UX) و متخصصان بازاریابی محتوایی است.

نقش بازاریابی محتوایی (content marketing) در دیجیتال مارکتینگ چیست؟

بازاریابی محتوایی از دیگر ابزارهای حائز اهمیت در حوزه دیجیتال مارکتینگ است. بر‌اساس تعریف آقای Joe Pulizzi مدیر و بنیان‌گذار یکی از معتبرترین مراکز در این حوزه (content marketing institute)، بازاریابی محتوایی یعنی بازاریابی محتوا فرایندی در کسب‌وکار است که به تولید محتوا جذاب و مجاب‌کننده و نشر آن برای جلب توجه، ‌جذب و درگیر کردن یک گروه مشخص از مخاطبان، با هدف برانگیختن اقدام‌های سودآور در مشتریان می‌پردازد.

بازاریابی محتوایی، تبلیغات نیست بلکه پاسخی دوستانه و دلسوزانه به سوالات مخاطبان است و منجر به اعتمادسازی، آگاهی از برند، ایجاد ترافیک در سایت و در نهایت خرید و وفاداری مشتری می‌گردد. البته باید توجه ویژه‌ای به این موضوع داشته باشید که بازاریابی محتوایی صرفا زمانی به ثمر می‌نشیند که شما یک استراتژی هدفمند براساس کسب‌وکار و مخاطب خود که پرسونا نامیده می‌شود، داشته باشید.

برخی از انواع محتوا عبارتند از مقالات وبلاگ، فایل‌های آموزشی، سمینارهای آنلاین، اینفوگرافی‌، عکس‌،کلیپ و پادکست؛ که همگی موجب ایجاد آگاهی از برند و جذب بیشتر مخاطب می‌شود. محتوا غالبا در سایت شکل می‌گیرد و توسط سایر رسانه‌ها مانند شبکه‌های اجتماعی ارتقا پیدا می‌کند. از سوی دیگر محتوا بخشی جدایی‌ناپذیر از دیگر ابزارهای دیجیتال مارکتینگ است و پیوند عمیقی با سئو، ایمیل مارکتینگ، تبلیغات کلیکی، طراحی کمپین‌ها و شبکه‌های اجتماعی دارد.

نقش بازاریابی شبکه‌های اجتماعی (social media marketing) در دیجیتال مارکتینگ چیست؟

بازاریابی شبکه‌های اجتماعی به زبان ساده، استفاده از شبکه‌های اجتماعی به عنوان کانالی برای بازاریابی کسب‌وکارها است. امروزه از برندها انتظار می‌روند که در همه کانال‌های ارتباطی حضور داشته باشند و مخاطبان را بین کانال‌‌های مختلف هدایت کنند. این امر موجب افزایش سرنخ یا lead و تبدیل آنها به مشتری می‌شود.

استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای کسب‌وکار باعث افزایش سطح برقراری تماس با مخاطب، افزایش درگیری او با ارزش‌های کسب‌وکار ما و آگاهی تعداد بیشتری از افراد در خصوص برند می‌شود.

فیسبوک، توییتر، لینکدین، اینستاگرام و پینترست از جمله شبکه‌های اجتماعی هستند که کسب‌وکارها باید در آن‌ها فعال باشند.

بازاریابی در شبکه‌های اجتماعی نیز یک ابزار بلندمدت محسوب می‌شود و یک شبه اتفاق نمی‌افتد. در شبکه‌های اجتماعی به محتوای مؤثر، زمان و استمرار در برقراری ارتباط نیازمند هستیم. اینکه در کدام شبکه‌های اجتماعی می‌خواهیم فعالیت کنیم؟ در هر کدام از کانال‌ها چه محتوایی را منتشر کنیم؟ چگونه پاسخگویی کنیم؟ همه و همه نیازمند استراتژی و برنامه‌ریزی هستند. بعد از آن نیز ثبت و تحلیل داده‌های به‌دست آمده از شبکه‌های اجتماعی در تصمیم‌گیری برای ادامه استراتژی و یا ایجاد تغییر در آن بسیار حائز اهمیت است.

اینفلوئنسر مارکتینگ نیز از دیگر ابزارهای مارکتینگ به واسطه شبکه‌های اجتماعی است. در اینفلوئنسر مارکتینگ انتخاب اینفلوئنسر متناسب با نوع محصول و خدمات بسیار مهم است. اینفلوئنسرها به افرادی گفته می‌شوند که در حوزه خاصی پیشرو و تاثیرگذار هستند، مخاطبان زیادی کسب کردند و از این طریق می‌توانند بین محصول و خدمات شما با مخاطب هدفتان پیوند ایجاد کنند.

تبلیغات کلیکی (paid per click) و تبلیغات گوگل (google ads)

یکی از رایج‌ترین و به‌صرفه‌ترین ابزارهای دیجیتال مارکتینگ استفاده از تبلیغات کلیکی است که سرآمدترین آن سرویس گوگل‌ادز است. در تبلیغات کلیکی و گوگل‌ادز شما به ازا هر بار کلیک مخاطب برای ورود به سایت‌تان هزینه پرداخت می‌کنید.

حتما برای شما پیش آمده است که با سرچ موضوعی در گوگل با آدرس سایت‌هایی روبرو شده‌اید که علامت Ad را در کنار خود دارند. عنوان مناسب صفحه و توضیح مختصری که برای آن ذکر شده است باعث شده به دنبال آن نیاز وارد سایت‌شان شوید. با هر کلیک مخاطب و ورود به سایت هزینه‌ای از حساب کسب‌وکار در پلتفرم گوگل‌ادز یا هر پلتفرم کلیکی دیگر کسر می‌شود.

اینکه مخاطب با توجه به موضوع جستجو و چگونگی جستجو به چه صفحه‌ای وارد شود، مخاطبان مرتبط را به سایت خود هدایت کنیم و بدین وسیله در کاهش هزینه تبلیغات و از سوی دیگر مثمرثمر بودن آن تلاش کنیم، همگی از تکنیک‌های استفاده از این ابزار است. استفاده از این روش برای شروع کسب‌وکار، دریافت ورودی‌های ارزشمند برای سایت و افزایش نرخ تبدیل بسیار مؤثر است.

برخی از تبلیغات بنری، تبلیغات همسان(native advertising) و تبلیغات ریتارگتینگ جز تبلیغات کلیکی محسوب می‌شوند. اگرچه برخی بنرهای موجود درسایت‌ها به صورت ماهانه اجاره داده می‌شوند اما به تازگی استقبال از تبلیغات بنری به ازا هر کلیک بیشتر شده و روش موثرتری محسوب می‌شود.

تبلیغات همسان به تبلیغاتی گفته می‌شود که محتوای تبلیغاتی موجود در سایت تبلیغ‌کننده از نظر ظاهر و طراحی شبیه سایر محتواهای موجود در آن سایت است و مخاطب با دیدن آگهی متوجه تبلیغاتی بودن آن نمی‌شود. محتوای تبلیغات همسان از جنس تصویر و متن است و به محض کلیک روی آن وارد سایت تبلیغ‌کننده خواهیم شد. اغلب این تبلیغات به عنوان مطلب پیشنهادی ارائه می‌شوند.

تبلیغات ریتارگتینگ نیز نوع دیگری از تبلیغات کلیکی هستند، در این روش، تبلیغ سایت مورد نظر برای افرادی نمایش داده می‌شود که یک بار از آن سایت بازدید کرده و در جستجوی کالا خاصی بوده‌اند. این روش از سویی بسیار کارآمد و اثرگذار است و از سوی دیگر باعث افزایش آگاهی از برند در ذهن مخاطب می‌شود.

ایمیل مارکتینگ (email marketing)

اگر بخواهیم تعریف ساده‌ای از ایمیل مارکتینگ ارائه کنیم، باید بگوییم: شکلی از بازاریابی مستقیم و ابزاری مفید برای برقراری ارتباط بیشتر و مؤثرتر با مخاطبان کسب‌وکار ما است. با استفاده از این ابزار می‌توانیم دو هدف کلی را دنبال کنیم. از یک سو، قرارگیری در معرض توجه مخاطبان هدف برای تبدیل آن‌ها به مشتری را محقق می‌کنیم و از سوی دیگر با حفظ ارتباط با مشتریان فعلی در افزایش وفاداری آنها تأثیر گذاشته و نرخ خرید مجدد را افزایش می‌دهیم. مهم‌ترین هدفی که در ایمیل مارکتینگ محقق می‌شود، ایجاد ارتباط شخصی‌تر و حفظ ارتباط با مشتریان است.

چکیده نکات

دیجیتال مارکتینگ بر مبنا ابزار‌های مختلف است.

وب سایت بستر و محتوا ذات و باطن کسب‌وکار شماست، زیرا محتوا است که با مخاطبین شما سخن می‌گوید.

سئو و تبلیغات کلیکی از مواردی است برای دیده شدن وب‌سایت یا کسب‌وکار شما لازم است.

انواع کسب وکارها در فضا آنلاین

با توجه به نوع خدمات و مشتریان، کسب‌وکارها به 6 دسته تقسیم می‌شوند که در این قسمت به بررسی هر یک از این کسب‌وکار‌ها می‌پردازیم.

E-commerce

سایت‌های فروشگاهی یا e-commerce از معروف‌ترین مدل‌های کسب‌وکار در فضای آنلاین است. در سایت‌های فروشگاهی به دنبال فروش محصولات و خدمات خود هستیم و تبادل مالی در سایت انجام می‌شود. تجارت الکترونیک و فروش از طریق سایت باعث شده است هم کسب وکارهای کوچک و هم شرکت‌های بزرگ به بازارهای بزرگ‌تری برای کالا و خدمات خود دست پیدا کنند.

پیش‌بینی می‌شود خرده فروشی با استفاده از تجارت الکترونیک در سراسر دنیا در سال 2020 به 27 تریلیون دلار برسد. این عدد نشان از ظرفیت بسیار بالا این مدل کسب‌وکار دارد و مشوق خوبی برای کسب وکارهای سنتی است که به فکر پلتفرم‌های آنلاین و فروش از طریق سایت نیز باشند. به زبان ساده‌تر E-commerce یعنی همان فروشگاه اینترنتی است، مانند دیجی‌کالا یا اوکالا.

نکته: دیجی‌کالا یک فروشگاه اینترنتی با قابلیت Market place است، Market place یعنی جایی برای فروختن و دیجی‌کالا در سال‌های اخیر تبدیل به یک حجره شده است، به گونه‌ای که بسیاری از محصولات در دیجی‌کالا به صورت مشارکت در فروش است. به گونه‌ای که کسب‌وکارها برای فروش محصولات خود از این قابلیت استفاده می‌کنند و محصولات خود را در سایت دیجی‌کالا قرار می‌دهند تا بیشتر در معرض دید قرار گیرند.

Two sided market place

یک بازار دوطرفه ، همچنین به آن شبکه دو طرفه گفته می شود، یک بستر اقتصادی واسطه ای است که دارای دو گروه کاربری مجزا است که مزایا شبکه را در اختیار یکدیگر قرار می دهد.

این نوع از بازاریابی یک بازار دو طرفه است که به آن شبکه دو طرفه هم گفته می‌شود، در این نوع از بازاریابی یک واسطه میان ارائه دهنده خدمات و مصرف کننده قرار می‌گیرد. به گونه‌ای ساده‌تر، این نوع از بازاریابی شباهت زیادی به دلالی دارد. اسنپ، تخفیفان، نت‌برگ و دیگر کسب‌وکار‌های این‌چنینی در این دسته‌بندی قرار دارند.

software as a service

کسب‌وکارهای مبتنی بر فضا ابری هستند. در این مدل، صاحبان کسب‌وکار به جای فروش محصول و خدمات خود، حق استفاده و اشتراک آن‌ها را به صورت روزانه، هفتگی، ماهانه یا سالانه به مشتریان واگذار می‌کنند. سرویس‌های CRM یا سرویس‌های ایمیل مارکتینگ که به صورت حق اشتراک فروخته می‌شوند از این مدل کسب‌وکار پیروی می‌کنند. در ایران کسب‌وکارهایی همچون نماوا و فیلیمو از این دست کسب‌وکارها هستند.

User Generated Content

محتوا تولید شده توسط مخاطب نیز نوع دیگری از کسب‌وکارهای دیجیتال است که در آن مخاطب خود نقش یک فروشنده را برای معرفی محصولات ایفا می‌کند، محتوا ارزشمند به ویژه محتوایی که از زبان مخاطب نوشته شده باشد نیز می‌تواند تاثیر بسزایی در فروش و دیگر فعالیت‌های سودآور داشته باشد. وب‌سایت ویرگول یکی از موارد موفق ugc در ایران است.

Publisher

سایت‌هایی که با ارائه اخبار و محتوای آموزشی و پرکاربرد مخاطبان زیادی را به سایت خود هدایت می‌کنند و از ترافیک بالایی برخوردار هستند جز این دسته محسوب می‌شوند. این سایت‌ها با فروش جایگاه‌های تبلیغاتی کسب درآمد می‌کنند. سایت‌هایی مانند ورزش 3، عصر ایران و زومیت از این مدل کسب‌وکار پیروی می‌کنند.

بازاریابی موبایلی (mobile marketing)

استفاده از موبایل‌های هوشمند و تبلت‌ها در یک دهه گذشته چنان رایج و همه‌گیر شده است که به جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی ما تبدیل شده‌اند. از همین رو بازاریابی موبایلی که یک استراتژی بازاریابی چندکاناله است به یکی از ضروری‌ترین رویکردها در بازاریابی تبدیل شده است.

امروزه همه کارهایی که با کامپیوترهای خانگی و لپ‌تاپ‌ها می‌توانیم انجام دهیم با تلفن همراه نیز امکان‌پذیر است. داشتن سایتی مناسب برای نمایش در موبایل و داشتن اپلیکشن‌هایی با کاربری مناسب از ابزارهای مهم برای بسیاری از کسب‌وکارها است. بازاریابی موبایلی هرگونه فعالیتی با استفاده از امکانات تلفن‌های همراه است که باعث ترویج محصول یا خدمات یک کسب‌وکار می‌شود. با توجه به امکان موقعیت‌یابی به وسیله موبایل، استفاده از این ابزار بهترین گزینه برای بازاریابی محلی و بر اساس موقعیت افراد است.

چکیده نکات

زمانی که می‌گوییم دیجیتال مارکتینگ برخی فکر می‌کنند که دیجیتال مارکتینگ یعنی فروشگاه اینترنتی ولی دیجیتال مارکتینگ متد‌های مختلفی دارد.

E-commerce شناخته‌ترین و کارآمدترین نوع کسب‌وکار دیجیتال است.

استراتژی دیجیتال مارکتینگ چیست و چرا به آن نیاز داریم؟

ممکن است بسیاری از شرکت‌ها از ابزارهای دیجیتال مارکتینگ بدون هیچ برنامه‌ریزی استراتژیکی استفاده کنند و نتایج مطلوبی هم بگیرند، اما بسیاری از فرصت‌ها را در دراز مدت از دست می‌دهند و با چالش‌های زیادی روبه‌رو می‌شوند. دیجیتال مارکتینگ را از کجا شروع کنیم؟ چگونه تصمیم بگیریم؟ از چه کانال‌هایی استفاده کنیم؟ همه و همه چالش‌ها و سوالاتی هستند که اهمیت داشتن استراتژی را مشخص می‌کنند.

قبل از همه چیز ذکر این نکته لازم است که امروزه اکثر متخصصان بازاریابی و استادان این حوزه با داشتن برنامه‎های بلند مدت و کلان که انعطاف‌پذیر نباشد، مخالف هستند و برنامه‌های کوتاه مدت مبتنی بر داده و دارای انعطاف را پیشنهاد می‌دهند.

در ادامه 7 دلیلی که طبق آخرین تحقیقات برای اهمیت داشتن استراتژی تدوین شده است را با یکدیگر مرور می‌کنیم.

بدون استراتژی در مسیری بی‌جهت قدم برمی‌داریم

وقتی استراتژی نداریم هر راهی می‌تواند درست و در عین حال غلط باشد. شرکت‌هایی که اهداف مشخص و SMART ندارند معمولا برای دستیابی به مشتریان جدید و ایجاد ارتباط عمیق‌تر با مشتریان پیشین خود نمی‌دانند چه مقدار بودجه‌ای در نظر بگیرند و همچنین معیاری برای سنجش میزان موفقیت خود در مارکتینگ ندارند.

بدون استراتژی سهم خود از بازار و مخاطبان آنلاین را نمی‌شناسیم

پویایی در فضا آنلاین به شکلی است که شما می‌توانید میزان اقبال عمومی را نسبت به موضوع کسب‌وکار و محصولات و خدمات خود بسنجید. ابزارهایی مانندkeyword planner گوگل می‌توانند این اطلاعات را ارائه دهند. استراتژی شما را به شناخت این ابعاد و بررسی رفتار مخاطبان تشویق و ترغیب می‌کند.

بدون استراتژی رقبا شما سریع‌تر سهم بازار را از آن خود می‌کنند

اگر منابع کافی برای دیجیتال مارکتینگ و استراتژی‌های بازاریابی آنلاین در نظر نگیرید رقبا مبتدی اما چابک در تصمیم‌گیری، خیلی سریع سهم بازار آنلاین را کسب می‌کنند. لذا در کنار بازاریابی سنتی، داشتن استراتژی بازاریابی دیجیتال نیز واجب است. همین رویکرد نشان‌دهنده این موضوع است که دیجیتال مارکتینگ تنها برای کسب‌وکارهای نوپا و بر پایه وب نیست. بلکه بسیاری از کسب‌وکارهای قدیمی و سنتی نیز برای به‌روز شدن و کسب سهم بیشتری از بازار نیاز به استراتژی دیجیتال مارکتینگ دارند.

بدون استراتژی در دنیای آنلاین ارزش پیشنهادی برای مشتری نداریم

استراتژی به ما کمک می‌کند که با توجه به پرسونا مشتری و تفکیک آن‌ها به مشتریان جدید و مشتریان قدیمی‌تر، برای جذب، درگیری و وفاداری مشتری ارزش‌های پیشنهادی در نظر گرفته و در تولید محتوا خود لحاظ کنیم.

بدون استراتژی ارتباطات شما یکپارچه نیست

یکی از اصول برندینگ و مارکتینگ نشان دادن یک چهره یکپارچه از برند به مخاطب از طریق کانال‌های مختلف است. ارزش‌های برند باید در کلیه محتواها و راه‌های ارتباطی به صورت یکپارچه نمایش داده شود و تناقض نداشته باشند، استراتژی دیجیتال مارکتینگ به این یکپارچگی کمک می‌کند. همچنین باعث می‌شود اگر بخشی از امور دیجیتال مارکتینگ خود را برون‌سپاری کردید یکپارچگی لازم حفظ شود.

بدون استراتژی برای پیشرفت و سرآمد بودن به اندازه کافی چابک نیستید

اگر نگاهی به شرکت‌های مطرح در بازار آنلاین چه در سطح جهان و چه در ایران بیاندازیم متوجه می‌شویم که همگی از ویژگی پویایی برای امتحان کردن رویکردهای جدید در به‌دست آوردن و حفظ مشتری استفاده می‌کنند. استراتژی این امکان را فراهم می‌کند.

بدون استراتژی برای بهینه‌سازی اقدام نمی‌کنیم

استراتژی و سنجش شاخص‌های کلیدی عملکرد ما را به بهبود و بهینه کردن ابزارها و کمپین‌های خود تشویق می‌کند تا هر زمان بهتر از پیش اقدام کنیم و نقاط بهبود خود را کشف و روی آن‌ها کار کنیم.

همانطور که دیدید شناخت بازار در حوزه مورد نظر، شناخت مخاطبان، تقسیم‌بندی آن‌ها و داشتن پرسونا لازمه برنامه‌ریزی استراتژیک است. اما چگونه باید از موفقیت برنامه استراتژیک خود مطلع شویم؟ شاخص‌های کلیدی عملکرد یا KPI همان داده‌هایی هستند که با تحلیل آن می‌توانیم میزان موفقیت خود را بسنجیم و برای ادامه مسیر تصمیم‌گیری کنیم.

آیا دیجیتال مارکتینگ برای همه کسب‌وکارها مفید است؟

دیجیتال مارکتینگ تقریبا یک گزینه کارآمد برای بازاریابی در تمامی کسب‌وکارها و سازمان‌ها است. حتی امروزه دانشگاه‌ها، خیریه‌ها و انجمن‌ها نیز از ابزارهای بازاریابی آنلاین برای جذب مخاطب استفاده می‌کنند. یکی از ویژگی‌های ارزشمند این نوع بازاریابی این است که با شناخت مخاطب هدف، شما می‌توانید پیام خود را به او ارائه کنید و دقیقا زمانی که به دنبال محصول و خدمات شماست در معرض دید او قرار گیرید.

اما در کسب وکارهای مختلف باید از استراتژی‌ها و ابزارهای مختلف و متناسب با مدل کسب‌وکار برای جذب و نگه‌داشتن مشتری استفاده کنید. در بیزینس‌های B2C معمولا فروش راحت‌تر صورت می‌گیرد. به طور کلی هر چه قیمت یک کالا بیشتر باشد مخاطب به زمان بیشتری برای تحقیق و آگاهی از برند نیاز دارد. از همین رو در کالاهایی با قیمت کمتر، کافی است مخاطبان هدف را به سایت خود هدایت کنیم و با پیشنهادهای جذاب آن‌ها را تشویق به خرید کنیم.

با توجه به این موضوع، استفاده از ابزارها و طراحی کمپین‌هایی که باعث افزایش ترافیک سایت شما می‌شوند در کسب وکارهای B2C بسیار موثر است. استفاده از تبلیغات آنلاین از نوع بنری و کلیکی، رسانه‌های اجتماعی و سئو در این مدل کسب وکار پیشنهاد می‌شود.

از سوی دیگر در بیزینس‌های B2B با توجه به اینکه مخاطب هدف محدودتر و خاص‌تر است. شایسته است زمانی که موضوع کسب وکار شما سرچ می‌شود به عنوان اولین گزینه در موتورهای جستجوگر دیده شوید.

از همین رو استفاده از گوگل‌ادز در کوتاه مدت و سئو در بلندمدت یکی از بهترین گزینه‌ها در این کسب‌وکارها است. از سوی دیگر بازاریابی محتوایی و ایمیل مارکتینگ نیز در گام‌های بعدی برای ایجاد ارتباط عمیق‌تر با مخاطب و درگیر کردن او ابزارهای مناسبی محسوب می‌شوند.

وظیفه مدیر دیجیتال مارکتینگ چیست؟

بسته به نوع کسب‌وکار و بزرگی و کوچکی آن متخصصان دیجیتال مارکتینگ نیز متفاوت هستند. در برخی از سازمان‌ها و کسب‌وکارها برای هر کدام از ابزارهای ذکر شده متخصصان و استراتژیست‌های خاص آن کانال ارتباطی، فعال هستند. در کسب وکارهای کوچک‌تر معمولا افرادی فعالیت می‌کنند که تا حدودی با ابزارهای مختلف آشنا هستند و به اقتضا شرایط از طراحی کمپین‌های دیجیتال تا مدیریت شبکه‌های اجتماعی و تولید محتوا را انجام می‌دهند.

اما به طور کلی باید عنوان کرد که دیجیتال مارکتینگ نیز مانند هر مهارت و دانش دیگری دریایی گسترده است که مسلما همه افراد متخصص در این حوزه در تمامی مهارت‌ها تجربه و اطلاعات کافی ندارند.

به طور کلی ذکر این نکته الزامی است که دیجیتال مارکتر فردی نیست که تنها به ابزارهای دیجیتال مسلط است بلکه فردی است که علاوه‌بر مهارت در استفاده از ابزارهای گوناگون بر مباحث مارکتینگ مسلط است، قدرت تجزیه و تحلیل داده‌ها و تصمیم‌گیری بر اساس آن‌ها را دارد. با استراتژی‌های مختلف آشنا است و مهم‌تر از آن همواره دانش و مهارت خود را به روز می‌کند.

اگر شما هم به تازگی کسب‌وکار خود را شروع کردید و یا سال‌های زیادی بیزینس خود را در فضا آفلاین انجام می‌دهید برای به‌دست آوردن سهم بازار آنلاین و ایجاد آگاهی از برند خودتان با استفاده از ابزارهای دیجیتال می‌توانید از آژانس‌های دیجیتال مارکتینگ کمک بگیرید. آژانس‌های معتبر با توجه به پروژه‌های متفاوت و برنامه‌ریزی‌های استراتژیک برای کسب وکارهای مختلف مناسب‌ترین و بهترین ابزارها و کمپین‌ها را با توجه به نوع کار شما، انتخاب، اجرا و بهینه‌سازی می‌کنند. تیم دیجیتال مارکتینگHDM با درک عمیق از مارکتینگ و دنیا آنلاین با افتخار برای مشاوره و ارائه خدمات مختص کسب‌وکار شما همواره آماده است.

منابع:

https://go.forrester.com/blogs/digital-media-spend-continues-to-outreach-martech-budgets/

https://www.disruptiveadvertising.com/marketing/digital-marketing/

https://www.digitalmarketer.com/digital-marketing/

https://www.smartinsights.com/digital-marketing-strategy/what-is-digital-marketing/

https://www.smartinsights.com/digital-marketing-strategy/digital-strategy-development/10-reasons-for-digital-marketing-strategy/

https://www.marketo.com/digital-marketing/

https://www.investopedia.com/terms/d/digital-marketing.asp

https://blog.hubspot.com/marketing/what-is-digital-marketing

https://www.disruptiveadvertising.com/marketing/digital-marketing/

https://www.webfx.com/blog/marketing/