زمان مطالعه: 7 دقیقه
23 تیر 1404
در شرایطی که هزینه‌های بازاریابی دیجیتال رو به افزایش است، سنجش بازدهی سئو به یکی از دغدغه‌های اصلی مدیران بازاریابی و تصمیم‌گیران تبدیل شده است. مفهوم بازگشت سرمایه سئو (SEO ROI) به‌طور دقیق نشان می‌دهد که فعالیت‌های سئو چقدر ارزش تجاری نسبت به هزینه‌هایشان ایجاد کرده‌اند. اما محاسبه این شاخص، با وجود ظاهر ساده‌اش، نیازمند درک دقیق از تبدیل‌ها، اتریبیوشن و نقش محتوای پشتیبان است. به طور کلی، محاسبه بازگشت سرمایه در سئو آسان و سرراست است. اما روش‌ها و چالش‌های مختلفی برای محاسبه SEO ROI وجود دارند که باید از آن‌ها مطلع باشید. در این مطلب از وبلاگ HDM، به تعریف بازگشت سرمایه در سئو، روش‌ها و فرمول تخصصی آن اشاره می‌کنیم.بازگشت سرمایه در سئو یا SEO ROI چیست؟
بازگشت سرمایه سئو، به این معنا است که فعالیت‌های سئو چقدر برای یک کسب‌وکار درآمد ایجاد می‌کنند. برای محاسبه SEO ROI، درآمد حاصل از خدمات سئو را نسبت به هزینه‌ای که برای آن‌ها صرف شده است، مقایسه می‌کنند. این موضوع یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مشاوران، سئوکارها یا کارشناسان سئو محسوب می‌شود. از طرفی، مفهوم بازگشت سرمایه سئو یک شاخص کلیدی عملکرد (KPI) بسیار مهم است. این شاخص کلیدی به شما کمک می‌کند تا خدمات سئو را به اهداف تجاری کسب‌وکارتان گره بزنید. اگر درآمد حاصل از استراتژی سئو شما بیشتر از هزینه آن باشد، یعنی بازگشت سرمایه آن مثبت است.چرا باید بازگشت سرمایه سئو را اندازه‌گیری کنیم؟
با اندازه‌گیری بازگشت سرمایه سئو، متوجه می‌شوید که فعالیت‌های سئو واقعاً چه نتایجی داشته‌اند. همچنین، با این کار بهتر تصمیم می‌گیرید که تا چه اندازه روی بهینه‌سازی سئو سرمایه‌گذاری کنید. از طرف دیگر، این اندازه‌گیری به برنامه‌ریزی‌های آینده برای رشد کسب‌وکارتان کمک می‌کند. از جمله سایر دلایل برای اندازه‌گیری بازگشت سرمایه در سئو عبارت‌اند از:- ارزیابی عملکرد آژانس دیجیتال مارکتینگ یا تیم سئو
- توجیه هزینه‌ها در برابر مدیران یا سرمایه‌گذاران
- شناسایی صفحات یا کلمات کلیدی پربازده
- پیدا کردن فرصت‌های جدید رشد
- بهبود استراتژی‌های آینده سئو
- مدیریت بودجه بازاریابی
عوامل مؤثر بر بازگشت سرمایه سئو
بازگشت سرمایه سئو فقط به هزینه و درآمد مربوط نمی‌شود. عوامل مختلفی روی این موضوع تأثیر می‌گذارند که باید به دقت بررسی شوند. موارد زیر، چند مورد مهم از عوامل مؤثر بر بازگشت SEO ROI به شمار می‌روند:- کیفیت ترافیک جذب‌شده در سایت: اگر ترافیک ورودی سایتتان دقیقاً با نیاز کاربر هم‌خوانی داشته باشد، نرخ بازگشت سرمایه هم افزایش می‌یابد. به همین دلیل، ترافیک هدفمند مهم‌ترین عامل برای افزایش ROI است.
- رقابت در صنعت یا حوزه فعالیت شما: هر چقدر رقبا قوی‌تر باشند، رسیدن به رتبه‌های بالاتر در نتایج جست‌وجوی گوگل سخت‌تر و پُرهزینه‌تر می‌شود. در نتیجه، ممکن است زمان بیشتری طول بکشد تا به بازگشت سرمایه مثبت برسید.
- برنامه‌ریزی برای استراتژی محتوایی: محتوای ارزشمندی که نیازهای کاربران را به‌خوبی برطرف می‌کند، نرخ تبدیل بیشتری دارد. این موضوع بدان معناست که محتوای استاندارد و مفید، مستقیماً روی درآمد و بازگشت سرمایه در سئو تأثیر می‌گذارد.
- بهینه‌سازی تجربه کاربری (UX): اگر کاربر به‌راحتی وارد سایت شما شود و سریع به هدفش برسد، احتمال خرید و تعامل او بیشتر می‌شود. در عوض، تجربه کاربری ضعیف می‌تواند بازگشت سرمایه در سئو را به‌شدت کاهش دهد.
روش‌های محاسبه بازگشت سرمایه در سئو
آشنایی با روش‌های محاسبه SEO ROI ضروری است و دلایل مختلفی دارد. مثلاً با محاسبه بازگشت سرمایه در سئو متوجه می‌شوید که کمپین‌های تبلیغاتی خود را چگونه بهینه‌سازی کنید. همچنین، اگر از خدمات سئو استفاده می‌کنید، می‌توانید نتیجه واقعی سرمایه‌گذاری‌تان را بسنجید. نحوه محاسبه بازگشت سرمایه سئو، ساده است و طبق فرمول زیر انجام می‌شود: ROI = (سود خالص از سئو ÷ هزینه سرمایه‌گذاری سئو) × 100 به زبان ساده‌تر، باید سود حاصل از سئو را بر هزینه‌های مربوط به آن تقسیم کنید. اما رسیدن به عدد نهایی کمی ریزه‌کاری و روش‌های تخصصی دارد که در ادامه، به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.محاسبه هزینه‌های سرمایه‌گذاری سئو
بعضی از افراد به اشتباه فکر می‌کنند که سرچ یا جست‌وجوی ارگانیک کاملاً «رایگان» است. اما این نگاه درستی نیست؛ به این دلیل که هزینه زمان و منابعی که برای آن صرف می‌شود را نادیده می‌گیرند. هزینه‌های سئو معمولاً در 4 دسته زیر قرار می‌گیرند:- کارکنان داخلی: باید هزینه تیم سئو و تولید محتوا را محاسبه کنید. همچنین، نیروی طراح و برنامه‌نویسی که برای پروژه‌های سئو لازم است هم فراموش نکنید.
- فریلنسرها و آژانس‌های ارائه‌دهنده خدمات سئو: اگر خدمات سئو را به فریلنسر یا آژانس واگذار می‌کنید، هزینه آن‌ها کاملاً مشخص است. در این حالت معمولاً خود آن‌ها باید بازگشت سرمایه را به شما گزارش بدهند.
- ابزارهای تخصصی سئو: اشتراک ابزارهای تخصصی مثل Ahrefs و SEMrush را در نظر بگیرید. حتی هزینه بخشی از ابزارهای مشترک تیم بازاریابی که برای سئو هم استفاده می‌کنید (مثل Similarweb، BuzzSumo و غیره) هم در نظر داشته باشید.
- توزیع محتوا و لینک‌سازی: سئو فقط تولید محتوا نیست. باید هزینه‌های پروموت کردن محتوا و لینک‌سازی را هم لحاظ کنید.
محاسبه ارزش تبدیل‌های ترافیک ارگانیک
برای این کار به رهگیری دقیق تبدیل‌ها یا کانورژن‌ها (Conversion) در گوگل آنالیتیکس (یا ابزارهای مشابه) نیاز است. کارشناسان سئو برای این کار در پلتفرم گوگل آنالیتیکس، ترافیک را روی ارگانیک (Organic) فیلتر می‌کنند. با این کار متوجه می‌شوند که ارزش تبدیل‌هایی که باید در محاسبات ROI بیاورند، چقدر است. به طور کلی، نوع تبدیل و ارزش‌گذاری آن در هر کسب‌وکار فرق می‌کند. به‌عنوان مثال، محاسبه ارزش تبدیل ترافیک ارگانیک برای فروشگاه‌های آنلاین، راحت‌تر است؛ به این دلیل که ارزش خریدهای یک آنلاین‌شاپ را به‌صورت مستقیم می‌توان در گوگل آنالیتیکس مشاهده کرد.در نظر گرفتن تبدیل‌های کمکی (Assisted Conversions)
در اکثر اوقات، کاربران در اولین بازدیدشان از سایت خرید نمی‌کنند. کاربران معمولاً از طریق جست‌وجوی گوگل وارد سایت می‌شوند، چند مطلب می‌خوانند و بعد دوباره از طریق یک تبلیغ یا ایمیل برمی‌گردند. بسیاری از آن‌ها در بازگشت دوباره به سایت، خرید می‌کنند. در این حالت، سرچ یا جست‌وجوی ارگانیک نقش مهمی در مسیر تصمیم‌گیری کاربران ایفا می‌کند. این همان چیزی است که به آن «تبدیل‌های کمکی» می‌گوییم. برای مشاهده مسیر تبدیل‌های کمکی در گوگل آنالیتیکس 4 (Google Analytics 4) باید طبق دستورات زیر جلو بروید: Advertising > Attribution > Conversion paths در این بخش، مشاهده می‌کنید که کاربران قبل از خرید، از چه کانال‌هایی (مثل Organic Search یا Paid Search) وارد سایت شما شده‌اند. همچنین، متوجه می‌شوید که هر کدام تا چه اندازه در تبدیل‌ها سهم داشته‌اند. برای اینکه دقیق‌تر فقط نقش ترافیک ارگانیک را ببینید، فیلتر «Default Channel Grouping» را روی «Organic Search» بگذارید. همچنین، برای اینکه مدل‌های مختلف محاسبه سهم کانال‌ها (مثل مدل خطی یا decay) را تست کنید، به بخش «Model comparison» در همان منو بروید. با این روش متوجه می‌شوید که سرچ ارگانیک شما چه تأثیری در کل این فرایند داشته است. در نتیجه، می‌توانید واقعی‌ترین بازگشت سرمایه در سئو را به دست آورید.مقایسه ROI سئو با بازگشت سرمایه در تبلیغات کلیکی
بهینه‌سازی سئو و تبلیغات کلیکی، هر دو مزایا و چالش‌های خودشان را دارند؛ به همین دلیل است که هنگام برنامه‌ریزی، باید نرخ بازگشت سرمایه را در هر دو مقایسه کنید. اگر از خدمات گوگل ادز استفاده می‌کنید، این مقایسه به تصمیم‌گیری بهتر و مطمئن‌تر کمک می‌کند. برای اینکه درک بهتری از بازگشت سرمایه در تبلیغات کلیکی و خدمات سئو داشته باشید، به جدول زیر نگاه کنید:| فاکتورهای مقایسه | ROI در سئو | ROI در تبلیغات کلیکی گوگل ادز |
| هزینه اولیه | متنوع (دستمزد کارشناسان سئو، نیاز به منابع تولید محتوا و لینک‌سازی) | هزینه به‌ازای هر کلیک مستقیم |
| زمان رسیدن به نتیجه | حدود ۳ تا ۶ ماه یا بیشتر (بسته به نوع کسب‌وکار و سایت آن) | فوری، به‌محض فعال شدن کمپین تبلیغاتی |
| پایدار بودن نتیجه | ماندگارتر از تبلیغات کلیکی؛ حتی پس از توقف هزینه | ناپایدار؛ قطع ترافیک با توقف هزینه |
| کیفیت لیدها یا سرنخ‌ها | معمولاً بهتر از تبلیغات کلیکی؛ به‌دلیل اعتماد به نتایج ارگانیک | بسته به هدف‌گیری کمپین تبلیغاتی |
| سنجش مستقیم ROI | پیچیده‌تر از تبلیغات کلیکی؛ به‌دلیل مسیرهای چندکاناله | شفاف‌تر و قابل‌اندازه‌گیری فوری |
ابزارهای کاربردی برای اندازه‌گیری ROI سئو
برای اندازه‌گیری و سنجش بازگشت سرمایه سئو، باید از ابزارهای تخصصی استفاده کرد. کارشناسان سئو با کمک این ابزارها متوجه می‌شوند که هزینه‌ها چگونه به سود تبدیل می‌شوند. از جمله این ابزارها عبارت‌اند از:- پلتفرم گوگل آنالیتیکس 4: ابزار اصلی برای ردیابی تبدیل‌ها و مسیرهای کاربر است. با گوگل آنالیتیکس می‌توان ارزش تبدیل‌ها و مدل‌های مختلف را بررسی کرد.
- پلتفرم تخصصی Google Search Console: گوگل سرچ کنسول، داده‌های دقیقی از کلیک‌ها، نمایش‌ها و جایگاه صفحات شما در نتایج گوگل می‌دهد. همچنین، با کمک این پلتفرم متوجه می‌شوید که رشد ارگانیک چگونه پیش می‌رود.
- ابزار Ahrefs: این ابزار به کارشناسان سئو کمک می‌کند که هزینه لینک‌سازی و محتوای سئو را با نرخ رشد کلمات کلیدی مقایسه کنند. همچنین، این ابزار ارزش ترافیک ارگانیک سایت را به دلار تخمین می‌زند.
- ابزار تخصصی SEMrush: مشابه ابزار Ahrefs، قابلیت تحلیل ترافیک ارگانیک و ارزش‌گذاری در آن وجود دارد. همچنین، می‌توان کمپین‌های رقیب را در ابزار Semrush بررسی کرد و ROI سئو را با آن‌ها سنجید.
- ابزار HubSpot: در صورت استفاده از سیستم HubSpot CRM، می‌توان کل قیف بازاریابی را از سرچ تا فروش ردیابی کرد. به زبان ساده‌تر، مقدار ROI سئو در کنار سایر کانال‌ها مشخص می‌شود.
اشتباهات رایج در برآورد بازگشت سرمایه سئو
محاسبه ROI سئو همیشه ساده نیست و چالش‌های مختلفی در این مسیر وجود دارند. بهترین راهکار برای جلوگیری از این اشتباهات، همکاری با کارشناسان باتجربه و استفاده از مشاوره سئو است. در ادامه به 3 اشتباه رایج اشاره می‌کنیم تا با این چالش‌ها بیشتر آشنا شوید:اشتباه اول: نادیده گرفتن هزینه‌های پنهان سئو
بسیاری از افراد، فقط هزینه آژانس دیجیتال مارکتینگ یا سئوکارِ فریلنسر را حساب می‌کنند. در نتیجه، هزینه کارکنان داخلی، ابزارها، تولید محتوا و طراحی را نادیده می‌گیرند. برای جلوگیری، همه هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم را در یک شیت اکسل بنویسید تا تصویری واقعی از هزینه‌ها داشته باشید.اشتباه دوم: بی‌توجهی به تبدیل‌های کمکی (Assisted Conversions)
اگر فقط به آخرین کلیک کاربران نگاه کنید، سهم سئو در مسیر خرید نادیده گرفته می‌شود. مثلاً ممکن است که یک کاربر اول از گوگل وارد سایت شود و سپس از طریق ایمیل خرید کند. برای حل این مشکل، همیشه به مسیرهای چندکاناله در گوگل آنالیتیکس نگاه کنید تا تأثیر واقعی سئو را ببینید.اشتباه سوم: انتظار نتایج فوری از خدمات سئو
برخلاف تبلیغات کلیکی، سئو به زمان نیاز دارد. بعضی از مدیران توقع دارند که بازگشت سرمایه سئو در یک ماه مشخص شود که غیرممکن است. برای عبور از این چالش، بازه‌های زمانی منطقی (۶ تا ۱۲ ماهه) تعریف کنید. همچنین، برای راحتی کارتان KPIهای مهم از جمله رشد ترافیک و نرخ تبدیل ارگانیک را هم در نظر داشته باشید. آیا سئو ارزش سرمایه‌گذاری دارد؟ بدون شک، سئو یکی از بهترین روش‌ها برای رشد هر کسب‌وکاری در فضای دیجیتال است. همان‌طور که در این مقاله مطالعه کردید، با محاسبه دقیق بازگشت سرمایه در سئو می‌توان سود واقعی را اندازه‌گیری کرد. البته فراموش نکنید که سئو یک فرایند کوتاه‌مدت نیست و برای بازدهی نیاز به صبر، برنامه‌ریزی و تخصص دارید. برای اینکه با خیال راحت به نتایج مطمئن برسید، می‌توانید روی خدمات آژانس دیجیتال مارکتینگ HDM حساب کنید. ما در مجموعه HDM با تجربه سال‌ها اجرای پروژه‌های سئو همراهتان هستیم تا به سود واقعی برسید. برای شروع همکاری کافی است با شماره 88690818 – 021 تماس بگیرید یا فرم درخواست مشاوره را تکمیل کنید.
