21 خرداد 1403
چک چیست؟ چک را میتوان پرکاربردترین سند تجاری دانست که سابقه طولانی در معاملات تجاری دارد. طبق ماده ۳۱۰ قانون تجارت: چک نوشتهای است که به موجب آن صادرکننده، وجوهی را که در نزد محال علیه دارد کلا یا بعضا مسترد یا به دیگری واگذار مینماید.
معرفی انواع چک حقوقی:
به طور کلی چک ها در دو دسته چک عادی و چک تضمین شده بانکی دسته بندی میشوند که هر یک از آنها انواع مختلفی دارند
چک عادی چیست؟
چک های عادی به آن دسته از چک ها گفته میشود که توسط اشخاص دارای حساب جاری در بانکها صادر میشود .وکیل دعاوی تجاری معتقد است در این موارد تنها تضمین دریافت کننده چک، اعتبار صادر کننده آن میباشد. نکته قابل توجه این است که حواله هایی که توسط موسسه های مالی و اعتباری غیر بانکی صادر شده و ظاهری شبیه چک دارد، مشمول احکام قانون صدور چک نبوده و دارنده آن از امتیازهای قانون صدور چک برخوردار نیست. همچنین این حواله ها از مزایای اسناد تجاری نیز برخوردار نمیباشند .
چک صیادی چیست؟
چک صیادی از انواع چک محسوب نمیشود؛ بلکه قالب یکپارچه ای است که طبق قانون جدید برای چکهای عادی تمامی بانکها تعیین شده است. طبق این قانون، چکهای صیادی تنها در صورتی از مزایای اسناد تجاری برخوردارند که مشخصات صادر کننده و دریافت کننده به همراه مبلغ چک و تاریخ صدور در سامانه صیاد ثبت شود. تنها راه اطمینان از ثبت موارد مذکور نیز استعلام چک صیادی است.
چک موردی چیست و چه کاربردی دارد؟
طبق تبصره ۲ ماده ۶ آخرین قانون صدور چک (مصوب سال ۱۳۹۷) ، بانک مرکزی موظف است با هدف کاهش درخواست دسته چک، خدمات استفاده از چک موردی را ارائه نماید. این نوع چک برای افرادی قابل استفاده است که دسته چک نداشته و برای نیازهای موردی خود از آن استفاده میکنند. بنابراین افرادی که دارای حساب جاری میباشند، میتوانند در هر سال ۵ نوبت و در هر نوبت، دو چک موردی دریافت کنند. ضمنا نحوه صدور و وصول این نوع چک نیز مانند چک صیادی میباشد. البته چک موردی در حال حاضر و با توجه به فراهم نشدن زیرساختهای لازم، در بسیاری از بانکهای کشور ارائه نمیشود.
تعریف چک تضمین شده بانکی
چک تضمین شده چکی است که با درخواست مشتری بانک و توسط خود بانک صادر میشود. تفاوت این چک با چک عادی در پرداخت آن است؛ چراکه پرداخت مبلغ این چک توسط بانک تضمین شده است. انواع چک تضمین شده بانکی در دو دسته ذیل صادر میشود:
چک رمزدار به چه نوع چکی گفته میشود؟
در چک تضمینی و چک رمزدار تفاوت خاصی وجود ندارد؛ البته چک تضمینی در وجه اشخاص معین صادر میشود و دارنده آن میتواند در هر یک از حسابهای بانکی خود آن را وصول کند. در حالی که چک رمزدار در وجه اشخاص معین با شماره حساب (شبا) معین صادر شده و فرد صاحب چک تنها در حساب مشخص میتواند مبلغ چک را وصول کند .
معرفی چک مسافرتی
پیش از رواج کارتهای اعتباری، بسیاری از مردم ترجیح میدادند در هنگام سفر به جای مقدار زیادی پول نقد، از انواع چک مسافرتی استفاده کنند. این نوع چک نیز توسط بانک و با تقاضای مشتری بانک صادر میشد. البته در حال حاضر و با وجود کارتهای اعتباری، چکهای مسافرتی کاربردی ندارند.
چک الکترونیکی چیست و چه کاربردی دارد؟
طبق تبصره ماده ۱ قانون صدور چک (الحاقی ۱۳۹۷) بانک مرکزی موظف شد اقدامات لازم در خصوص چکهای الکترونیکی را انجام داده تا خدمات مربوطه توسط بانکها به مشتریان عرضه شود. چک های الکترونیکی فرایندی مشابه انواع چک های کاغذی داشته و به صورت چک عادی و تضمین شده بانکی عرضه میشوند. در این نوع چک، هیچ برگه کاغذی وجود نداشته و تمامی مراحل صدور، انتقال و وصول به صورت اینترنتی در سامانه چکاد (چک امن دیجیتال) انجام خواهد شد .
مواردی که باعث می شوند چک نقد نشود چیست؟
لازم به ذکر است که این موارد تنها نشانه ها هستند و دقیق و کامل نیستند و بر همه اشخاص و افراد نیز دلالت ندارند؛ اما میتوان گفت در صورت برخورد با این نشانه ها، ممکن است چک نقد نشود، بنابراین باید با احتیاط بیشتری چک را دریافت کرد.
1 چکی که تاریخ آن در روز پنج شنبه یا روز قبل از تعطیلات قرار گرفته باشد .
2 چکی که در آن تاریخ، مبلغ یا امضای صادرکننده مخدوش باشد.
3 چکی که صادر کننده بصورت آماده از کشو میز یا از گاوصندوق خود خارج میکند و به شما تحویل میدهد نیز باید با دقت بیشتری بررسی شود. بهتر است صادر کننده چک را پیش روی شما تنظیم و امضاء کند.
4 چکی که طرف مقابل شما بعنوان چک همسر خود، تحویل شما میدهد .
5 چکی که مبلغ آن در بخش حروف و عدد با هم مغایرت داشته باشد.
6 چکی که نقد شدن آن از سوی صادر کننده مشروط شده باشد .
7 چک شرکتها و سازمانها و موسسات که با یک امضاء به شما تحویل میشود.
8 چک شرکتها و سازمانها و موسسات که بدون مهر آن شرکت یا سازمان یا موسسه به شما تحویل میشود.
9 چک اشخاصی که از بانکهای فاقد نظام اعتبار سنجی و پایش اعتبار مشتری دسته چک میگیرند.
شناختن این بانکها کار پیچیدهای نیست. بانکی که با دریافت کمترین اطلاعات و مدارک و در سریعترین زمان به شما دسته چک میدهد به اشخاصی که قرار نیست چکهایشان نقد شود نیز دسته چک اعطاء میکند، از این رو اعتبار آن مشخص نیست و جای شبهه دارد
10 چک اشخاصی که آگهی و اعالمیه حراج بر درب مغازه و محل کسب خود زده اند.
11 چک شرکتها و موسسات و سازمانهایی که در حال اخراج کارمند و تعدیل نیرو هستند.
2 1چک اشخاصی که دارای پروندههای کلان و مشهور در مراجع قضایی هستند .
13 چک اشخاصی که میدانید بیکار هستند و احتمال میدهید درآمد مطمئنی ندارند.
14 چک اشخاصی که میدانید به نظام بانکی بدهی سنگین یا بدهی معوقه دارند.
15 چک اشخاصی که میدانید ممنوع الخروج هستند .
16 چک کسبهای که فاقد پروانه کسب از اتحادیه صنفی مربوطه هستند .
17چکی که برای تضمین معامله یا ضمانت افراد صادر میشود.
